Περιήγηση

ΓΙΑΛΟΣ

Πλησιάζοντας στο Γιαλό αντικρίζουμε ατόφια τη φυσιογνωμία της Σύμης. Η Σύμη διατήρησε το νεοκλασικό χαρακτήρα της αρχιτεκτονικής. Γι’ αυτό κι ανακηρύχθηκε ιστορικός διατηρητέος οικισμός. Τα σπίτια της, δίπατα και τρίπατα, με κεραμιδένιες στέγες και μπαλκονάκια με λιτές σιδεριές έχουν ως χαρακτηριστικό στοιχείο, το χρώμα της ώχρας και τα καφετιά παράθυρα.

Στο Γιαλό ξεχωρίζει το Ρολόι (που χτίστηκε το 1881) και μπροστά του το άγαλμα του μικρού ψαρά, το Μιχαλάκι, ενώ το καμπαναριό της Ευαγγελιστρίας ξεχωρίζει στη δεξιά άκρη του λιμανιού. Δίπλα στο Ρολόι βρίσκεται το κτίριο της Αστυνομίας, κατάλοιπο της αρχιτεκτονικής των χρόνων της Ιταλοκρατίας, το Ταχυδρομείο, και αρχίζουν οι καφετέριες, τα καταστήματα με είδη λαϊκής τέχνης, εφημερίδες, σφουγγάρια, ταβέρνες, ενοικιαζόμενα δωμάτια. Στην πλευρά αυτή έχει στηθεί και το «Περιστέρι της Ειρήνης» του Κώστα Βαλσάμη.

Οι δυο πλευρές του λιμανιού ενώνονται με ένα πανέμορφο πέτρινο γεφύρι, το καλντιρίμι, ενώ δίπλα του βρίσκεται το γραφικό οίκημα του Τελωνείου και δίπλα του η Ψαραγορά. Από τη γέφυρα προς τα μέσα απλώνεται η πλατεία του Κάμπου, όπου στο κέντρο έχει διαμορφωθεί το Ηρώο και η προτομή του καθηγητή της Ιστορίας Μιχ. Βολονάκη. Στην πλατεία βλέπει το Δημαρχείο και δίπλα το Ναυτικό Μουσείο Σύμης. Στην πλατεία αυτή διοργανώνεται το μεγαλύτερο τμήμα των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ. Κοντά στην πλατεία βρίσκεται ο καθεδρικός ναός του Τιμίου Προδρόμου, που ανεγέρθηκε το 1838.

ΧΩΡΙΟ

Το ανέβασμα στο Χωριό, τον πάνω οικισμό της Σύμης που απλώνεται από την κορυφή του λόφου και χωρίς να διακρίνεται ευκρινώς από το Γιαλό, γίνεται με την Καλή Στράτα, που αποτελείται από 500 σκαλοπάτια, χτισμένα με πέτρα και ανάμεσα τους κάθε τόσο ένα πλατύσκαλο. Στο Χωριό ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα τέμπλα, τις μεταβυζαντινές εικόνες, τα βαρύτιμα ιερά σκεύη και τα χαλικόστρωτα πλατιά ( αυλές ) παρουσιάζουν οι μεγάλες και ωραίες εκκλησίες του : η Μεγάλη Παναγιά του Κάστρου, η Παναγιά η Χαριτωμένη, η Αγία Τριάδα, η Πειραιώτισσα, ο Αι-Θανάσης, ο Αι-Λευτέρης, ο Σταυρός, ο Αι-Δημήτρης, ο Αι-Νικόλας, ο Αι-Παντελεήμονας κι ο Αι-Γιώργης. Στην Παναγιά του Κάστρου μπορεί να θαυμάσει κανείς την εικόνα της Δευτέρας Παρουσίας του μεταβυζαντινού αγιογράφου Γεωργίου Κλόντζα.

Στο λόφο της Νουλιάς βρίσκονται οι Μύλοι, απομεινάρια της περιόδου της ακμής του νησιού, και το παλιό μνημείο που φέρει την ονομασία του Ποντικόκαστρου. Από το Κάστρο του νησιού σώζονται σε καλή κατάσταση τα περιμετρικά τείχη στο ανατολικό τμήμα.

Στο Χωριό τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια έντονη οικοδομική δραστηριότητα αναστήλωσης των «χαλατών», παλιών σπιτιών, που είχαν καταστραφεί από τον πόλεμο ή την εγκατάλειψη. Η μεγαλύτερη πλατεία του Χωριού είναι αυτή του Λαϊκού Συλλόγου, που διαθέτει παιδική χαρά, ταβέρνες, μαγαζιά, καφετέριες και αποτελεί το κέντρο του Χωριού. Στην πλατεία αυτή μπορεί, κανείς να παρακολουθήσει αρκετές πολιτιστικές εκδηλώσεις στα πλαίσια του Φεστιβάλ, το καλοκαίρι. Κοντά στο Σύλλογο αξίζει κανείς να επισκεφθεί την οικία Πετεινάκη, χαρακτηριστική για τη συμαϊκή αρχιτεκτονική, και την τετραώροφη οικία του Χατζηαγαπητού - Χατζηϊωάννου με τη ξακουστή Σάλα της. Κοντά στην οικία του Χατζηαγαπητού, στην οικία του Φαρμακίδη στεγάσθηκε το Αρχαιολογικό-Λαογραφικό Μουσείο Σύμης.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον επισκέπτη παρουσιάζει και η Σπετσαρία, το παλιό δημοτικό φαρμακείο με τα παλιά γυάλινα δοχεία και τις χαρακτηριστικές επιγραφές, που σήμερα λειτουργεί ως δημοτικό ιατρείο για τους κατοίκους του Χωριού.

ΠΕΔΙ

Από το Γιαλό ή το Χωριό υπάρχει καλός δρόμος που οδηγεί στο Πέδι, γραφικότατο όρμο, στον οποίο καταλήγει πεδιάδα, που έδωσε και την ονομασία στον οικισμό. Στο Πέδι υπάρχει ο ενοριακός ναός του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Ανδρέα και του Αγίου Θωμά, το Λευκαντιό, όπου έπλεναν άλλοτε οι γυναίκες τα ρούχα και πιο πέρα το ξωκκλήσι του Αι-Νικόλα. Στην παραλία υπάρχουν λίγα ερείπια από τα θεμέλια παλαιοχριστιανικής βασιλικής . Ο Μιχαήλ Αυλακιώτης βρίσκεται κοντά στο Πέδι και έχει ανεγερθεί στη θέση της παλαιοχριστιανικής εκκλησίας. Στο δρόμο προς το Πέδι συναντά κανείς το μοναστήρι της παναγιάς της Αλεθινής, όπου στις 15 Αυγούστου γίνεται γνήσιο λαϊκό πανηγύρι με όργανα. Επίσης, τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργηθεί γήπεδο ποδοσφαίρου.

ΜΥΡΤΑΡΙΩΤΙΣΣΑ-ΡΟΥΚΟΥΝΙΩΤΗΣ

Από το Γιαλό ή το Χωριό υπάρχει δρόμος για την Παναγιά τη Μυρταριώτισσα, όπου στις 15 Αυγούστου γίνεται μεγάλο πανηγύρι με αρτοκλασία και μετά τον εσπερινό ακολουθεί γλέντι με λαϊκά όργανα. Ο ναός είναι ιστορημένος με καλής τέχνης μεταβυζαντινές αγιογραφίες του 18ου αιώνα.

Δρόμος οδηγεί και στο φρουριακό μοναστήρι του Μιχαήλ Ρουκουνιώτη, που υπήρξε Πατριαρχικό Σταυροπήγιο με τοιχογραφίες του 15ου αιώνα.

ΠΑΝΟΡΜΙΤΗΣ

Ο όρμος του Πανορμίτη ανοίγεται μπροστά μας. Το μοναστήρι έχει εξελιχθεί σε ένα μεγάλο κτιριακό συγκρότημα, μέσα από αρκετό πράσινο. Η ύπαρξη της ιστορικής μονής στο 15ο αιώνα επιβεβαιώνεται από ένα χειρόγραφο του 1460, που σωζόταν έως το 1862. Την ίδρυση της μονής Πανορμίτη η λαϊκή παράδοση την συνδέει με την ευλάβεια του συμιακού λαού. Το μοναστήρι ενίσχυσε την Ελληνική Επανάσταση, όπως αναφέρει η παράδοση μας. Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί η ασημοντυμένη εικόνα του Ταξιάρχη Μιχαήλ. Στη Μονή έχουν ιδρυθεί δύο μουσεία, ένα εκκλησιαστικής τέχνης και ένα λαογραφικό. Υπάρχει, επίσης Βιβλιοθήκη με μεταβυζαντινά χειρόγραφα. Η Μονή φιλοξενεί τα καλοκαίρια στα κελιά της μεγάλο αριθμό παραθεριστών προσφέροντας κάθε άνεση έναντι χαμηλού μισθίου. Στο γηροκομείο της, που ίδρυσε ο Ηγούμενος Γαβριήλ, περιθάλπει άπορους γέρους. Έχει πλούσιο κοινωνικό έργο, βοηθάει άπορες οικογένειες, προσφέροντας εργασία, χορηγεί υποτροφίες σε οικονομικά αδύναμους μαθητές και φοιτητές. Η Μονή γιορτάζει στις 8 Νοεμβρίου και την Πεντηκοστή.

Θαυμάσια είναι η διαδρομή Σύμης - Πανορμίτη από τη ξηρά. Θα συναντήσουμε τον Άγιο Κωνσταντίνο και ανάμεσα σε δάσος από κυπαρίσσια, πυκνό και ζωογόνο, την Παναγιά τη Στρατερή, τον Άγιο Ιωάννη, τον Άγιο Δημήτρη, την Άγια Μαρίνα της Νεράς και το μοναστήρι του Μεγάλου Σωτήρη. Απέναντι από το Σωτήρη το Μεγάλο υπάρχει το μονοπάτι που οδηγεί στα πέτρινα πατητήρια.